(Văn mẫu lớp 9) – Anh ( Chị ) hãy phân tích bài thơ Đoàn Thuyền Đánh Cá của nhà thơ Huy Cận. ( Bài làm văn của học sinh giỏi trường THCS Nhân Quyền – Hải Dương).
Đề Bài: Phân tích bài thơ đoàn thuyền đánh cá của nhà thơ Huy Cận
Bài Làm
Đoàn thuyền đánh cá được coi là khúc tráng ca ca ngợi cuộc sống mới. Tác giả Huy Cận sau chuyền đi thực tế tại vùng mỏ Quảng Ninh. Bài thơ có nhiều đặc sắc về mặt nghệ thuật. Bài thơ có hình ảnh tráng lệ về thiên nhiên và con người lao động thể hiện sự hòa giữa thiên nhiên và con người.
Khổ thơ đầu tiên trong bài thơ đoàn thuyền đánh cá thế hiện lên bước đi chầm chậm của thời gian: Cảnh biển vô cùng tráng lệ lúc hoàng hôn cũng là thời điểm đoàn thuyền nhô lên tách bến ra khơi.
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi. “
Với tài năng bút pháp già dặn. Tác giả Huy Cận miêu tả thiên nhiên bằng sức tưởng tượng phong phú, 2 dòng thơ đầu hình ảnh thiên nhiên với sự kết hợp nối nhân hóa và so sánh thú vị . Mặt trời xuống biển nghĩa là mặt trời đang chìm dần về phía tây. Lúc đấy mặt trời được ví von với hòn than đỏ rực từ từ nặn xuống biển. Vũ trụ được ví như một ngôi nhà đồ sộ. Sóng biển thành gia chủ cài then sập cửa. Vũ trụ yên nghỉ, thiên nhiên đi vào cõi yên tĩnh, còn đoàn thuyền thì sao? Đoàn thuyền đánh cá ra khơi không phải từng chiếc thuyền lẻ tẻ đi biển mà là cả 1 đoàn thuyền, 1 sức mạnh lớn của cuộc đời đổi thay. Chữ hai là sự khẳng định nhịp điệu lao động của dân chài đã ổn định đi vào nề nếp trong hòa bình. Họ ra đi trong lời ca tiếng hát hâm hở, sôi nổi hào hứng. Gió biển thổi mạnh cánh buồm no gió căng lên. Tiếng hát ra khơi, buồm căng là 3 chi tiết nghệ thuật mang tính chất tượng trưng diễn tả tinh thần phấn khởi hăng say và khí thế ra khơi của ngư đoàn vùng biển. khổ thơ thứ nhất hiện lên hai hình ảnh đối lập thiên nhiên yên nghỉ còn con người lao đọng hào hứng.
Đoàn thuyền ra khơi trong khí thế hào hùng vui tươi, sảng khoái lời ca tuyến hát ra khơi không dứt vì sự giàu có tiềm ẩn trong lòng biển quê hương
“Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi! “
Điệp ngữ biển đông nhằm xác định chủ quyền dân tộc, nghệ thuật ẩn dụ, so sánh diễn tả chính xác màu sắc và hình dáng của cá mà còn nói nói đến giá trị và sự đông đúc của cá thu trên biển. Nhà thơ còn nhân hóa các loài cá dưới biển bằng lời mời gọi thân thương, cá ơi, dệt lưới ta. Lời thơ thể hiện mơ ước liềm tin chuyến ra khơi này thắng lợi.
Khổ thơ thức 3 của bài thơ nói về cảnh đánh cá một đêm trắng trên vịnh Hạ Long. Đoàn thuyền đang làm chủ vùng biển, họ tích cực trình tự trên biển của mình.
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
Hình ảnh mới lạ với bút pháp nhân hóa giàu tưởng tượng thiên nhiên kết hợp hài hòa với con người trăng làm buồm, gió cầm lái hướng dẫn thuyền đi, Vậy là trời mây nước cùng hợp lực đưa thuyền ra xa. Đoàn thuyền thực hiện công việc theo trình tự, Thuyền đầu dò tìm luồng cá rồi giăng lưới. HỌ là những con người lao động tích cực giữa bao la biển trời. Khổ thơ diễn tả tâm trạng vui tươi của đoàn thuyền khi đánh cá trên biển.
Khổ 3 trong bài thơ thể hiện tư thế con người tự do làm chủ cuộc sống, làm chủ biển trời thì khổ 4 nhà thơ hướng tầm nhìn xuống lòng biển. Vẻ đẹp và tiềm năng đồi dào của biển hiện lên giữa đêm trăng. Nhà thơ liệt kê khá đa dạng các loài cá với đầy màu sắc. đuối đen hồng, là hình ảnh gợi tả bầy cá sóng phản chiếu ánh trăng như lễ hội rước đuốc, Đồng thời tác giả còn nhân hóa các loài cá đuôi em quẫy, làm ánh lên màu sắc của cá. Sau cùng là nhịp thở của vũ trụ về đem " Đêm thở". Là nối nhân hoá sinh động diễn tả cảnh sóng vỗ ri rào. Hàng triệu giọt nước tung bay chiếu ánh sáng trắng tạo lên ngàn sao leo đỉnh đầu đoàn thuyền vẫn cất cao tiếng đây là lời ngợi ca sự giàu có của biển.
“Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,
Biển cho ta cá như lòng mẹ,
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào. “
Qua nhịp thở của vũ trụ về đêm. Đoàn thuyền hứng khởi cất cao tiếng hát mời gọi cá vào lưới. Vẫn với biện pháp nhân hóa quen thuộc trăng soi bóng nước sáng lăn tăn bóng trăng đập vào thuyền. Tạo thành tác động trăng gõ thuyền để giúp người xua cá vào . Nghệ thuật nhân hóa kết hợp so sánh biển với lòng mẹ để nói lên niềm tự hào. Giọng thơ ấm áp chứa chan tình nghĩa.
Khổ 6 khi trăng đã xế ngang đầu, vũ trụ đi đến nửa đêm về sáng cũng là thời điểm chín muồi để đoàn thuyền thu hoạch mẻ cá đầy lưới.
“Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng,
Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng. “
Bầu trời sao đã thưa và mờ, cảnh kéo lưới được miêu tả đầy ấn tượng, Những cánh tay răn chắc kéo lưới, xoăn tay. " Chùm cá nặng" là hình ảnh ẩn dụ được mùa cá. Trên khoang thuyền đầy áp các loại cá vây bạc, đuôi vàng. Một lần nữa cho thấy nghệ thuật sử dụng màu sắc của nhà thơ rất điêu luyện. Sắc cá dưới ánh trăng , đuôi cá được miêu tả thật tuyệt vời.
khổ thơ cuối thể hiện cảm xúc mạnh mẽ, hình ảnh con người vội đưa thuyền quay về bến cũ.
“Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.”
Đoàn thuyền căng buồm lướt sóng trở lại bến xưa giờ này họ trở về với câu hát vui tươi hơn, Nhộn nhịp hơn vì đó là khúc khải hoàn ca mang chiến thắng trở về. Nghệ thuật nhân hóa sinh động thuyền chạy đua mặt trời cũng là phép tu từ hoán dụ trong việc miêu tra mắt cá đã vẽ lên cảnh được mùa cá và cuộc sống no ấm của người dân vùng biển.
Qua bài thơ ta thấy được hình ảnh thiên nhiên, sự vui tươi hăng say lao động của những người dân vùng biển. Tác giả Huy Cận với những nghệ thuật ẩn dụ nhân hóa giúp hình ảnh lao động càng trở lên sinh động, một bức tranh hoàn hảo.
Bài 2 của bạn Hoài Anh: Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá lớp 9 của Huy Cận
Bài làm
Viết về quê hương miền biển, nhà thơ Tế Hanh từng nói:
“Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang.
Cánh buồm trương, to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…”
Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi luôn mang theo một vẻ đẹp tráng lệ, hùng dũng và đầy lãng mạn. Nhắc đến nội dung này thì không thể không nhắc đến bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của nhà thơ Huy Cận.
Bài thơ là lời giới thiệu của tác giả về một buổi đánh cá của đoàn thuyền ở làng chài. Đoàn thuyền bắt đầu ra khơi là vào lúc bóng tối bắt đầu buông xuống. Khung cảnh trên mặt biển huy hoàng rực rỡ như một bức tranh. Biện pháp so sánh được sử dụng với hình ảnh mặt trời được so sánh như hòn lửa còn sóng và bóng đêm thì được nhân hóa như hành động của con người đóng cửa cài then khi màn đêm buông xuống. Tất cả mặt biển dường như đồng loạt đươc màn đêm kéo xuống. Cách miêu tả như vậy cũng giúp nhấn mạnh được thời điểm ra khơi của đoàn thuyền đánh cá cũng là thời điểm làm việc của những người ngư dân, họ bắt đầu làm việc khi mọi người, mọi vật đều chìm vào giấc ngủ. Thế nhưng đoàn thuyền này lại ra khơi với tâm trạng phấn khởi, vui tươi chứ không một chút uể oải vì mệt mỏi. Những người ngư dân thậm chí còn hát ca cùng với thiên nhiên đất trời, khởi đầu một chuyến đi tích cực đầy niềm vui. Biển là nơi chứa đựng những tài nguyên thiên nhiên đáng quý, những loài sinh vật đa dạng phong phú, nơi nuôi sống con người. Những câu hát như lời mời gọi đàn cá đến bên con thuyền.
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
Ở khổ thơ thứ 3, nhà thơ lại lần nữa quay trở lại với hình ảnh con thuyền phăng phăng lướt giữa đại dương mênh mông. Con thuyền được đặt ngang bằng với mây trời và mặt biển. Sự hùng vĩ của con người được đặt ngang với thiên nhiên bao la rộng lớn. Không những vậy nó còn trưng ra những tư thế hiểm hóc, đa dạng đầy thách thức đối với đàn cá (dàn đan thế trận). Các từ ngữ được sử dụng với sắc thái mạnh mẽ, cứng cỏi: lướt, lái, đậu dặm xa, dàn đan thế trận khiến người đọc liên tưởng đoàn thuyền như một đoàn quân mạnh mẽ tiến tới trên chiến trường bao la, bất tận.
Các loài cá biển đa dạng, phong phú cũng được gọi tên trong đoạn thơ, đó là những loài cá biển quý hiếm: cá nhụ, cá chim, cá đé, cá song… Đi cùng với đó là những màu sắc rực rỡ tôn thêm vẻ đẹp của thiên nhiên sản vật: lấp lánh, đen hồng, vàng chóe… Sự kết hợp ấy đã cho người đọc thấy được biển khơi đã đem lại những quà tặng đáng quý cho con người, là nơi nuôi dưỡng biết bao ngư dân miền biển. Bản thân nhà thơ cũng biết được điều đó, ông luôn coi biển khơi là người mẹ lớn người nuôi nấng biết bao sinh mệnh. Nhờ biển lặng trời yên mà những người ngư dân mới có thể “kéo xoăn tay chùm cá nặng” mới có thể có những chuyến đi biển bình yên và bội thu.
Khổ thơ cuối cùng, một lần nữa nhà thơ lặp lại hình ảnh của đoàn thuyền đánh cá với công cuộc về bến của mình:
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Những câu hát một lần nữa lại vang lên nhưng đó là bài ca trở về của những người ngư dân. Lần này họ không hát với niềm vui say mê lên đường mà hát với niềm vui chiến thắng trở về. Đoàn thuyền cũng tiếp tục chạy đua cùng với mặt trời nhưng không còn phải là mặt trời khi xuống biển là mặt trời khi đội biển nhô lên. Rõ ràng ngày mới đã bắt đầu và mọi vật tươi sáng như báo hiệu một tương lai đầy niềm vui và chiến thắng.
Đoàn thuyền đánh cá là một bài ca lao động hăng say, ở đó người đọc có thể thấy được cả một buổi làm việc vất vả nhưng vui tươi của những người ngư dân, những niềm vui thắng lợi của họ cùng sự hùng vĩ, phong phú của thiên nhiên đất trời. Không những vậy đây còn là bài ca ca ngợi thiên nhiên đất trời, là lời cảm ơn tới thiên nhiên vì đã ban tặng nguồn sản vật dồi dào phong phú nuôi sống con người.
Tác giả: ANH ĐÀO
