(Kenhvanmau.com) – Anh(Chị) hãy phân tích bài ca dao Làng Ta Phong Cảnh Hữu Tình trong sách văn học lớp 10. ( Bài làm văn của học sinh giỏi trường THPT Bình Giang).
Đề bài: Phân tích bài ca dao Làng Ta Phong Cảnh Hữu Tình
BÀI LÀM
Ca dao dân ca nói về những hình ảnh quê hương đất nước, những hình ảnh thân thuộc của làng quê hiện lên một cách thân thuộc, thấp thoáng hữu tình qua những vần thơ dân dã và mộc mạc đáng yêu.
Những người dân Việt Nam cần cù lao động, tự hào với yêu làng quê da diết, luôn suốt cuộc đời gắn bó với quê hương, một tình yêu về nơi chôn rau cắt rốn bằng những câu thơ đẹp nhất:
“Làng ta phong cảnh hữu tình,
Dân cư giang khúc như hình con long.
Nhờ trời hạ kế sang đông,
Làm nghề cày cấy vun trồng tốt tươi.
Vụ năm cho đến vụ mười,
Trong làng kẻ gái người trai đua nghề.
Trời ra: gắng; trời lặn: về.
Ngày ngày, tháng tháng nghiệp nghề truân chuyên…”
Hai tiếng làng ta được cất lên nghe tha thiết và bồi hồi qua những câu thơ đầu. Phong cảnh “hữu tình” của làng ta sao mà nên thơ và đáng yêu đến thế, phải chăng đó là vì chính là nơi chôn rau cắt rốn, nơi mà tâm hồn ta được gắn liền với mái ấm của mẹ cha, ông bà chị em…
Phong cảnh làng quê với hình ảnh giếng nước cây đa, sân đình mái trường ,tình bạn tuổi thơ với những con đường đến trường thân quen, những niềm vui nỗi buồn tình thương cùng nổi nhớ cùng vuộc sống và những mơ ước của mỗi con người khi gắn bó với làng ta.
Làng quê đẹp vì có phong cảnh hữu tình, vì làng ta có những dòng sông chảy một cách êm đềm tựa như những con rồng đang còn uốn lượn, một hình ảnh sáng tạo và tuyệt đẹp được tác giả sử dụng miêu tả bằng biện pháp so sánh với hình ảnh “Dân cư giang khúc như hình con long”.
Phải có một tình yêu to lớn với quê hương thì mới có thể cảm nhận được làng ta một cách sâu sắc và hữu tình đến thế. Hình ảnh lũy tre xanh, những mái rạ hay hình ảnh vườn nông cây trái…được con rồng chở e, bao bọc.
“Nhờ trời hạ kế sang đông,
Làm nghề cày cấy vun trồng tốt tươi”
Người dân luôn có mong muốn với thiên nhiên đó là quanh năm có thể mưa thuận gió hòa , chân cho cứng đá cho mềm để có thể phục vụ “ cày cấy vun trồng” để cho những vụ lúa khoai có thể được tốt tươi làm nên những mùa màng bội thu,vụ mùa no ấm.
Tất cả những hình vọng đó của người dân đều là “ nhờ trời”. Lời thỉnh cầu mong muốn của những con người chất phác quanh năm chân lấm tay bùn. Những hình ảnh những mong muốn phó thác nhờ cậy trời của người dân thể hiện trong câu ca dao:
“Nhờ trời mưa thuận gió hòa,
Nào cày, nào cấy trẻ già đua nhau”…
Những câu thơ cuối giới thiệu về một hình ảnh con người với cuộc sống quanh năm lao động cần cù chốn thôn dã của làng ta:
“Vụ năm cho đến vụ mười,
Trong làng kẻ gái, người trai đua nghề…”
Những câu thơ đăng đối, thể hiện sự cân xứng hài hòa như “ Vụ năm” với “vụ mười” kẻ gái người trai, trời ra rồi trời lặn, gắng với về. Những hình ảnh về một nhịp sống nông lịch của người dân đã được đi vào nề nếp từ bao giờ.
Những phẩm chất tốt đẹp của người dân tốt đẹp với tinh thần chung là chịu thương chịu khó, cần cù ham làm, luôn có những tinh thần lạc quan, yêu đời và lao động như là một niềm vui và sáng tạo của họ.
“Trời ra: gắng; trời lặn: về,
Ngày ngày, tháng tháng, nghiệp nghề truân chuyên”
Sự “truân chuyển” có nghĩa là những khó khăn vất vả của người dân. Những hình ảnh “ ngày” và “ tháng” được lặp đi lặp lại nhiều lần, thể hiện rằng những người dân thường lấy ngày tháng để ca ngợi đức tính dẻo dai bền bỉ cũng như sự cần bẫn của họ
Chính những người dân đã đem mồ hôi công sức của mình để tưới cho những luống cày, cho những ruộng lúa tốt tươi, những bát cơm dẻo thơm để có thể nuôi sống cho xã hội và làm tăng tính trù phú cho “ làng ta”.
Những kẻ gái người trai đua nghề là hình ảnh lo làm ăn cho một cuộc sống ấm no hạnh phúc, những hình ảnh này làm cho ta có liên tưởng đến một bức tranh sinh động về sinh hoạt của làng quê.
“Bao giờ cho đến tháng hai,
Con gái làm cỏ, con trai be bờ,..”
Hay hình ảnh
“Trên đồng cạn, dưới đồng sâu,
Chồng cày, vợ cấy con trâu đi bừa”
Con sông xanh với làng ta mang đến một hình ảnh bình yên đến lạ, những con người làng ta lúc nào cũng là hình ảnh một con người chất phác và cần mẫn, tiêu biểu cho phẩm chất tốt đẹp của những con người nông dân Việt Nam.
Có thể nói đây chính là một trong những bài ca dao làm thể hiện được một cách mộc mạc và trong sáng nhất về những hình ảnh làng quê Việt.
Yêu chính màu xanh của những bờ tre ruộng lúa, tự hào về những người nông dân cày bừa, chúng ta càng thêm yêu đất nước và những con người Việt Nam.
Tác giả: ANH ĐÀO
