(Kenhvanmau.com) – Anh (Chị) hãy cảm nhận tác phẩm Hồn Trương Ba Da Hàng Thịt. (Bài làm của học sinh trường THPT Lê Qúy Đông – Hà Đông)
Đề bài: Hãy cảm nhận tác phẩm Hồn Trương Ba da hàng thịt trong sách ngữ văn lớp 12.
Bài làm
Trong sự nghiệp sáng tác của Lưu Quang Vũ, Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong những tác phẩm xuất sắc của ông được chọn in trong sách giáo khoa ngữ văn 12. Vở kịch được tác giả hiện đại hóa từ cốt truyện dân gian, qua hệ thống nhân vật Lưu Quang Vũ đã đặt ra nhiều vấn đề bức thiết của cuộc sống lúc bấy giờ.
Kịch là một loại hình cơ bản của văn học: tự sự, trữ tình, kịch. Kịch vừa thuộc sân khấu lại vừa thuộc văn học, vừa để diễn, vừa để đọc. Và kịch bản chính là phương diện văn học của kịch. Đời sống của kịch được thể hiện ở hai bình diện là văn bản văn học và sàn diễn. Khi phân tích kịch, chúng ta thường phân tích trên bình diện văn học song phải làm nổi bật đặc điểm của kịch là được xây dựng trên những mâu thuẫn, xung đột, những mâu thuẫn mang tính toàn nhân loại. Tất cả các xung đột của kịch được thể hiện bằng cốt truyện có cấu trúc chặt chẽ, có quy tắc nhất định của yếu tố kịch, chứa đựng nhiều kịch tính, tình huống tạo ra đối với nhân vật.
Qua cuộc đấu tranh giữa thể xác và linh hồn, Lưu Quang Vũ chuyển tải đến bạn đọc ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Qua các nghịch cảnh, ta thấy được vẻ đẹp của nhân dân lao động trong cuộc chiến thời bình chống lại cái ác, chống lại sự giảo tạo và khát vọng hoàn thiện nhân cách, bảo vệ quyền sống đích thực.
Trương Ba bị chết oan uổng do sự vô tâm, tắc trách của Nam Tào, vì thế được Bắc Đẩu sửa sai, nhưng lại sửa sai một cách vô lí là cho hồn Trương Ba nhập vào xác của anh hàng thịt. Vậy lạ một linh hồn thanh cao, nhân hậu, ngay thẳng lại phải sống nhờ và lệ thuộc vào xác của anh hàng thịt, linh hồn Trương Ba không sai khiến được mà còn bị xác thịt điều khiển, dẫn tới linh hồn bị nhiễm độc bởi tầm thường. Chính vì ý thức được điều này, khiến Trương Ba dằn vặt, đau khổ và đưa ra quyết định sống độc lập.
Trước những lí lẽ của xác thịt, hồn Trương Ba nổi giận, khinh bỉ xác thịt nhưng phần nào cũng ngậm ngùi vì hắn có lý và Trương Ba trở lại là xác thịt trong tuyệt vọng. Cuộc tranh cãi với xác thịt là bi kịch thứ nhất, vì xác thịt đã thắng. Còn bi kịch thứ hai là xung đột giữa Trương Ba và gia đình. Ông dằn vặt khi hiểu những gì mình dã, đang và sẽ gây ra những điều tệ hại cho dù ông không hề muốn. Tất cả những người thân đều xa rời ông vì hồn ông dần bị mờ khuất, chỉ còn lại thân xác anh hàng thịt thô lỗ hiện hữu trong nhà gây biết bao phiền toái, chướng tai gai mắt.
Màn kết của vở kịch sau khi đẩy những xung đột lên tới đỉnh điểm, hóa giải những nghịch cảnh, Trương Ba chả lại xác cho anh hàng thịt, chấp nhận cái chết để linh hồn tồn tại vĩnh viễn bên những người thân yêu của mình.
Một cuộc sống không đáng sống vì cái thanh cao phải dung hòa với cái thấp hèn thì chẳng phải sẽ trở thành bi kịch sao? Thể xác và linh hồn có mối quan hệ hữu cơ với nhau không tách rời. Xác thịt có nhu cầu mang tính bản năng, còn linh hồn mang tính chất thanh cao, vươn tới sự hoàn thiện nhân cách. Qua đây, Lưu Quang Vũ muốn nhấn mạnh rằng khi con người ta phải sống trong cái tầm thường thì tất yếu sẽ bị nhiễm độc, cái tốt đẹp sẽ bị lấn át. Những xung đột từ bên trong con người thông qua cuộc đối thoại có tính giả tưởng giữa linh hồn và thể xác nhằm hướng tới vấn đề mang tính triết học.
Tất cả bi kịch xảy ra từ những tồn tại đầy nghịch lý, trái với lẽ tự nhiên khiến cái dung tục có cơ hội ngự trị, lấn át và đồng lõa những gì vốn thanh cao, tốt đẹp. Qua đó cổ vũ cho cuộc đấu tranh bảo vệ cho những phẩm tính cao quý của con người nhằm hướng tới khát vọng trong sạch, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn để hoàn thiện nhân cách, để xứng đáng chức vị làm người trên trái đất.
Tác giả: ANH ĐÀO
